Uprawa ziemniaków

Ziemniaki doskonale udają się w naszej strefie klimatycznej i są jednym z podstawowych artykułów żywnościowych przeznaczonych na polski rynek. W 2021 roku uprawy ziemniaka zajmowały w Polsce areał o powierzchni aż 203 800,47 ha i dały 0,2 mln ton bulw. Ziemniak ma ogromny potencjał, a jego uprawa na dobrych glebach może być bardzo opłacalna. Ziemniaki sadzi się wiosną, zwykle od połowy marca do połowy maja, ale termin zbioru często jest przyspieszany poprzez podkiełkowanie sadzeniaków ok. 6-8 tygodni przed sadzeniem. Temperatura kiełkowania powinna wynosić w granicach 10-15°C Celsjusza, wilgotność 80-85%. Ziemniaki takie mogą być zebrane już po 60-75 dniach od momentu wysadzenia i są to tzw. ziemniaki wczesne przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji.  Przed wysadzeniem bulw warto je zaprawić stymulatorem wzrostu roślin nanogro forte superstart ZIEMNIAK. Ten wysoce skoncentrowany preparat zastosowany w formie zaprawy, skutkuje zwiększeniem zarówno ilości, jak i jakości plonu, oraz korzystnie wpływa na ich jednolity rozwój. 

Warunki uprawy ziemniaka mają bezpośrednie przełożenie na liczbę wytworzonych bulw oraz ich jakość. Sadzeniaki do wykiełkowania potrzebują temperatury minimum 7°C, ale optymalna temperatura ich wzrostu mieści się w zakresie 20-25°C.

Stworzenie właściwych warunków wodno-powietrznych w glebie pozwala systemowi korzeniowemu ziemniaków optymalnie się rozwijać i minimalizuje ryzyko inwazji szkodników oraz zwiększonej presji chorób. W uprawie ziemniaka niebagatelne znaczenie odgrywa regularne nawadnianie, szczególnie na glebach lekkich, piaszczystych z tendencją do braków wody. Ziemniaki mają płytki system korzeniowy sięgający maksymalnie 61 cm, czyli o połowę krótszy niż zboża, mają więc ograniczone możliwości wykorzystywania wody i składników odżywczych dostępnych w profilu glebowym. Dodatkowo wahania poziomu wody w trakcie sezonu wegetacyjnego mogą prowadzić do pękania i zniekształcania bulw, a ryzyko takich uszkodzeń pojawia się już w przypadku 10% wahań wilgotności gleby. A to też potęguje ryzyko zarażenia chorobami grzybowymi.  

Uprawa ziemniaka wymaga odpowiedniego przygotowania gleby również ze względu na pH. Aby uregulować odczyn gleby możemy zastosować nowoczesne, granulowane wapno nawozowe bi calc+, które oprócz wysoko reaktywnej formy wapnia węglanowego posiada w swym składzie pożyteczne bakterie glebowe z rodzaju Bacillus (subtilis, megaterium i azotofixans). Bi calc+ poprawia pH gleby i aktywuje zalegające w niej składniki pokarmowe – oprócz tego przyczynia się do poprawy życia biologicznego gleby, wspomaga zdrowotność roślin i się nie wypłukuje.

Najwyższych plonów można się jednak spodziewać na lekko kwaśnych stanowiskach o pH niższym niż 6. Prawidłowe pH gleby ma bezpośrednie przełożenie na przebieg uprawy ziemniaka. Jeżeli pH jest zbyt niskie, wzrost roślin zaburzy glin i inne toksyczne metale, a gdy gleba będzie miała zbyt wysokie pH (powyżej 7,5) ziemniaki nie będą odpowiednio pobierały fosforu, a ich podatność na parcha znacząco wzrośnie. Problemów wynikających z nieprawidłowego pH można uniknąć dzięki wapnowaniu wykonanemu na minimum 6 miesięcy przed sadzeniem. Ziemniaki są dość tolerancyjne pod względem rodzaju gleby i udają się z powodzeniem zarówno na podłożach piaszczystych, jak i gliniastych. Idealne pod ziemniaki są gleby o gruzełkowatej strukturze i łatwo odprowadzające nadmiar wody. Pod uprawę najlepiej nadają się nisko zasolone gleby o pH od 5,5 do 7,5.

Plony ziemniaków z jednego hektara wynoszą kilkadziesiąt ton – w zależności od odmiany, przeznaczenia i rodzaju gleby może być to od 25 do nawet 90 ton, a wytworzenie tak dużej masy bulw wymaga odpowiednio dużej podaży składników odżywczych. Nawożenie ziemniaków przeprowadza się systemem pasowym lub rzutowym, ale pasowy daje lepsze wyniki. Aplikowanie składników pokarmowych blisko strefy pobierania zwiększa ich dostępność, z kolei nawożenie systemem rzutowym nie daje gwarancji, że każda roślina otrzyma wystarczająco dużo niezbędnych związków.

Ziemniaki mają duże wymagania uprawowe, wymagają do wzrostu przede wszystkim azotu, fosforu i potasu, ale też boru, siarki, miedzi, magnezu, wapnia, manganu, cynku i molibdenu. Spośród wszystkich składników mineralnych rośliny wykazują największe zapotrzebowanie na potas, który warunkuje jakość bulw i zmniejsza ryzyko ich ciemnienia w trakcie gotowania. Podaż składników odżywczych musi być uzależniona od fazy wzrostu. Dla przykładu wapń należy podawać w trakcie zawiązywania bulw, a potas i nawozy wieloskładnikowe wczesną wiosną, najlepiej 3-4 tyg. przed sadzeniem. 

Prawidłowy cykl nawożenia ziemniaków pozwala nie tylko zwiększyć plon, ale też poprawić jego jakość i polepszyć zdolność przechowalniczą bulw. Przed wysadzeniem ziemniaków glebę warto zasilić preparatem humusowym GleboMax. Stosowanie preparatu, zawierającego kwasy humusowe przyczynia się do poprawy struktury gleby oraz utrzymania właściwego poziomu wilgotności i składników odżywczych.

Dedykowanym nawozem dolistnym do stosowania w uprawie ziemniaków jest SOLER P, który posiada mikroelementy zapewniające ziemniakom zdrowy i wydajny wzrost. Składniki mikroelementowe obecne w SOLER P mają korzystny wpływ na uprawę ziemniaków, działając prozdrowotnie, wzmacniająco i stymulująco. 

W uprawie ziemniaków najlepiej sprawdza się nawożenie organiczne uzupełnione mineralnym. Do zasilania organicznego wykorzystywany jest zarówno obornik, jak i gnojówka oraz gnojowica w dawce ok. 30 ton/ha, najlepiej jesienią. Przy braku dostępności organicznego nawozu trzeba stosować nawozy mineralne, a zastosowane preparaty muszą być dobrane do potrzeb roślin na podstawie analizy gleby.

• Azot warunkuje wzrost bulw i odpowiednią zawartość białka. Nawóz azotowy najlepiej zastosować wiosną przed sadzeniem, ale trzeba pamiętać, że nie każda odmiana ziemniaków dobrze reaguje na zasilanie tym makroskładnikiem. Jeśli wybrana odmiana toleruje azot, należy zadbać o zastosowanie odpowiedniej formy dostosowanej do terminu nawożenia. 
• Potas wpływający pozytywnie na gospodarkę wodną roślin i ograniczający ryzyko patogenów powinien być używany w postaci siarczanu potasu lub soli potasowej, ale ta pierwsza forma jest korzystniejsza dla roślin, gdyż nie stwarza ryzyka obniżenia zawartości skrobi w bulwach.
• Fosfor zmniejsza ryzyko uszkodzeń i chorób ziemniaków oraz przedłuża ich zdolność przechowalniczą. Ten składnik należy stosować jesienią, ale umiejętnie, gdyż zbyt duża dawka fosforu może wpływać na obniżenie zawartości skrobi.

W uprawie ziemniaków zachowanie prawidłowych warunków uprawy polega nie tylko na przygotowaniu gleby pod sadzeniaki, ale też zastosowaniu ekologicznych preparatów, które zwiększają odporność roślin i sprzyjają wzrostowi pożytecznych mikroorganizmów glebowych. W celu poprawy jakości plonu można też zastosować stymulator nanogro forte superstart ZIEMNIAK przeznaczony do zaprawiania sadzeniaków. Ten stymulator wzrostu roślin indukuje odporność roślin na stresy i choroby oraz poprawia ich zaopatrzenie w wodę. Po wykiełkowaniu i w trakcie sezonu wegetacyjnego plantację warto opryskać preparatem SOLER P – odżywką, która pobudzi bulwy do wzrostu i ograniczy ryzyko występowania chorób grzybowych.

W trosce o stan plantacji zastosowany może być też preparat Naturalny Plon, który polepszy kondycję roślin dzięki zawartym w nim aminokwasom, algom i kwasom humusowym, które działają regeneracyjnie i antystresowo. W odżywianiu ziemniaków dobre efekty przyniesie również zastosowanie preparatu nanogro aqua (dolistnie przed kwitnieniem) i preparatów mikrobiologicznych dostarczającym składniki odżywcze roślinom i poprawiające stan fitosanitarny uprawy takie jak: bi protect, bi azot, bi fosfor, bi system24. Uzupełnieniem nawożenia uprawy ziemniaków może być specjalistyczny, dolistny nawóz azotowy N Turgor długo dostępny i dodatkowo ograniczający odwodnienie roślin w czasie niedoborów wody.

Łęty po uprawie ziemniaka zwykle są przyorywane na polach, gdyż to najłatwiejsza i najszybsza metoda pozwalająca dodatkowo odzyskać część składników odżywczych takich jak azot, fosfor i potas. W celu szybszego rozkładu resztek zaleca się zastosowanie nawozu azotowego full terminator z kwasami humusowymi i mikroelementami, który znacząco ułatwi rozkład pozostałości oraz dodatkowo preparatu mikrobiologicznego bi słoma zawierającego specjalnie dobrane mikroorganizmy, które ułatwiają rozkład materii organicznej i przerobienie jej na próchnicę.