Uprawa buraka cukrowego

Burak cukrowy może być uprawiany w dwóch systemach – tradycyjnym lub konserwującym. System tradycyjny obejmuje następujące etapy:

• uprawę pożniwną (na głębokości od 6 do 8 cm z wykorzystaniem kultywatora o szerokich łapach, sekcji brony talerzowej oraz wał strunowych), 
• głęboszowanie (opcjonalnie do likwidacji podeszwy płużnej), 
• orkę przedzimową i jednoczesne wyrównanie pola w celu ograniczenia zabiegów agrotechnicznych wykonywanych w okresie wiosennym,
• uprawę przedsiewną agregatem uprawowym na głębokości od 2 do 4 cm.

W przypadku systemu konserwującego realizowane są następujące czynności:

• uprawa pożniwna obejmująca wymieszanie nawozu i resztek pożniwnych na przełomie sierpnia i września,
• uprawa wiosenna i siew,
• wymieszanie pozostałego mulczu i nawozów za pomocą agregatu uprawowego,
• wysiew siewnikiem punktowym w mulcz.

W przypadku systemu z zastosowaniem uprawy pasowej wymagane jest pasowe spulchnienie gleby przy jednoczesnym wysiewaniu nasion i nawozu. To niezwykle efektywny system, który umożliwia znaczną ochronę zasobów wodnych gleby oraz ogranicza koszty uprawy. Bez względu na to czy zdecydujesz się na uprawę w systemie tradycyjnym, czy konserwującym, rozważ zastosowanie nawozu mikrobiologicznego bi azot przyspieszającego rozkład materii organicznej i wzbogacającego glebę w łatwo przyswajalny azot atmosferyczny. Preparat może być z powodzeniem stosowany w okresach jesiennych i wiosennych. W miesiącach wiosennych sprawdzi się natomiast bi fosfor stanowiący istotny czynnik zwiększający wydajność procesów rolnych poprzez udostępnianie roślinom fosforu z jego nierozpuszczalnych form. 

Uprawa buraka cukrowego wymaga użycia kwalifikowanego materiału siewnego (sprawdzi się także standard) oraz przechowywania dowodów zakupu nasion na wypadek kontroli. Termin siewu jest określany na podstawie temperatury gleby. Jeżeli na głębokości 5 cm osiąga co najmniej pięć stopni Celsjusza i ma średni poziom wilgotności można zacząć siew. Pracę należy rozpocząć możliwie jak najwcześniej, aby wydłużyć okres wegetacji i zapewnić roślinom dostęp do odpowiedniej ilości wody. Wysokie plonowanie rośliny jest warunkowane przez szybkie i równe wschody.

W obszarach południowo-zachodnich siewy są najczęściej wykonywane w ostatnim tygodniu marca i na początku kwietnia. W Polsce środkowej, wschodniej oraz na północnym-zachodzie termin ten przypada na pierwszą połowę kwietnia. Polska północna wysiewa najpóźniej, bo dopiero w drugiej połowie kwietnia. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, uprawa buraka cukrowego wymaga zastosowania siewników punktowych. Na słabszych stanowiskach wykonuje się siewy gęstsze, czyli co 16 cm. Na bardzo dobrych glebach wystarczy wysiewanie co 18-20 cm. Biorąc pod uwagę, że maszyny są przystosowane do zbioru korzeni buraków, dystans między rzędami oscyluje w granicach 45 cm.

Buraki cukrowe mają bardzo wysokie wymagania pokarmowe i najlepiej planują w glebach o dobrej strukturze, uregulowanym odczynie oraz bogatych fosfor, potas i magnez. Warto przy tym zaznaczyć, że zasobność gleby ma większe znaczenie dla wzrostu rośliny niż bieżące nawożenie. Buraki cukrowe są bardzo wrażliwe na odczyn i zdecydowanie najlepiej rozwijają się na glebach zasadowych o pH 8,3 – 8,5. Również bardziej obojętne pH 6,5 sprzyja uzyskiwaniu wyższego plonu. Uprawiane na stanowiskach kwaśnych stają się podatne na zgorzele siewek oraz negatywne działanie związku glinu i manganu na system korzeniowy. Dawki wapnia są określane na podstawie kategorii gleby oraz wartości pH. Wapnowanie wykonuje się po zbiorze przedplonu, czyli w momencie, kiedy wymieszanie nawozu z glebą jest relatywnie najłatwiejsze. 

Aby zwiększyć potencjał uprawny gleby, warto stosować preparaty organiczno-mineralne, które poprawiają jej strukturę, zapewniają odpowiednią wilgotność i budują próchnicę. Burak cukrowy jest wymagający co do gleby w której rośnie, lubi gleby o bardzo dobrej strukturze, wysokich zasobach składników pokarmowych o odczynie obojętnym lub zasadowym. Wymaga dobrej jakości gleby próchniczej o wysokiej zawartości składników odżywczych. Gleba pod uprawę buraka cukrowego powinna bardzo dobrze przepuszczać powietrze i wodę do środka warstw ornej, ale jej struktura musi także zapobiegać jej wypłukiwaniu i nadmiernemu wysuszaniu. Niekorzystne jest nadmierne zamulanie, zbytnie zbrylenie i zaskorupianie się gleby. Aby osiągnąć ten stan powinno się stosować preparaty bakteryjne: bi azot, bi fosfor i bi protect, oraz duże ilości kwasów humusowych GleboMax.

Burak cukrowy w czasie wegetacji potrzebuje dużej ilość wody oraz wielu pogodnych i słonecznych dni gdyż wpływa to na wzrost ilości cukru w jego korzeniach. Korzystnym zjawiskiem dla podniesienia plonu technologicznego cukru jest duże zróżnicowanie temperatur nocy i dnia.

Aby zabezpieczyć młode rośliny przed przymrozkami, warto zastosować nanogro aqua do oprysku, aby zwiększyć ich odporność na spadki temperatury. Bezpośrednio po przymrozkach warto zastosować oprysk preparatem Naturalny Plon, aby roślinę wspomóc, odżywić aminokwasami i szybko zregenerować.

Harmonogram nawożenia powinien być opracowany w oparciu o potrzeby pokarmowe roślin, zasobność gleb oraz kompleksowe zastosowanie nawozów naturalnych i organicznych.

Głównym składnikiem plonotwórczym, stymulującym wzrost rośliny i biorącym udział w większości reakcji biochemicznych, jest azot. To on stymuluje wzrost korzeni i liści, nadając im soczyście zieloną barwę. W przypadku przenawożenia azotem dochodzi do nadprodukcji biomasy nadziemnej i słabszego wzrostu korzeni. Liście, mimo dużej powierzchni, stają się delikatne i podatne na choroby. Nawet w przypadku późnego terminu zbioru korzenie mają mniejszą masę, obniżoną zawartość cukru i są niedojrzałe z technologicznego punktu widzenia. Nawożenie azotem wymaga dużej precyzji i dopasowania do warunków siedliskowych. Pierwszą dawkę, w ilości 70-100 kg N/ha lub 50% całości, wysiewa się przy użyciu agregatu, natomiast pozostałą część w fazie 2-3 par liści właściwych (zgodnie ze wskazaniami producenta). W przypadku niedoborów wody warto zabezpieczyć buraki w azot za pomocą nawozu dolistnego N Turgor, który nie tylko zapewni długo dostępny azot ale przygotuje roślinę na niedobory wody , zapobiegając utracie przez nią turgoru. 

Fosfor to składnik uczestniczący w wielu funkcjach życiowych buraka cukrowego, ze szczególnym uwzględnieniem przemian energetycznych. Bierze udział w procesie fotosyntezy oraz syntezy głównych składników pokarmowych. Ma istotny wpływ na tempo wzrostu korzeni, zwiększoną absorpcję składników odżywczych oraz poprawę odporności roślin na czynniki stresowe, takie jak: trudne warunki atmosferyczne, susza czy chorobotwórcze patogeny. 

Potas, pobierany w o wiele większych ilościach, mam duży wpływ na efektywność oddziaływania azotu. Podobnie jak fosfor wpływa na efektywność fotosyntezy, a ponadto przyspiesza dystrybucję asymilatów z liści do korzeni. Bierze również udział w regulowaniu gospodarki wodnej i gazowej, a także zwiększa odporność buraka cukrowego na suszę, choroby oraz szkodniki.

Priorytetem w nawożeniu fosforem i potasem jest dążenie do uzyskania co najmniej średniej zasobności gleby w te pierwiastki co najmniej rok przed rozpoczęciem uprawy. Podstawowe nawożenie wykonuje się w terminie jesiennym. Uprawa buraka cukrowego w tym czasie zapewnia głębokie oraz równomierne wymieszanie nawozów w całej warstwie ornej, co stanowi warunek wysokiego plonowania. W razie niedoborów warto zastosować AlgoRytm PK, który zapewni odżywienie w potas i fosfor oraz zapewni wsparcie rośliny dzięki aminokwasom z alg. 

Doskonałym uzupełnieniem nawożenia jest Naturalny Plon – środek wspomagający uprawę roślin na bazie alg morskich i substancji humusowych. Preparat nie tylko przyspiesza odbudowę plonów po suszy, mrozach i uszkodzeniach mechanicznych, ale także zwiększa ich odporność na czynniki stresowe. 

Uprawa buraka cukrowego wymaga przeprowadzania zabiegów dokarmiania dolistnego przy zastosowaniu umiarkowanych dawek boru i manganu. Niedostateczna ilość boru przyczynia się bowiem do wystąpienia zgorzeli liści sercowych oraz suchej zgnilizny korzeni. W przypadku bardzo dużego deficytu może wystąpić znaczne ograniczenie plonu oraz obniżenie zawartości cukru o nawet 4%. Zazwyczaj realizuje się dwa zabiegi dokarmiania dolistnego, z czego pierwszy przypada na fazę 6-8 liści właściwy, zaś drugi jest wykonywane dwa tygodnie później.

Sprawdzonym sposobem na uzupełnienie niedoborów mikroelementów jest SOLER B – hydrożel o wysokiej zawartości miedzi systemicznej i siarki, które wspomaga odporność roślin na choroby grzybowe. Dzięki zastosowaniu mechanizmu stymulującego roślina jest dodatkowo pobudzona do odruchów obronnych i wykazuje większą zdolność do gromadzenia wody oraz składników odżywczych. 

Jeżeli burak cukrowy ma być uprawiany na polu gdzie po żniwach zostało sporo resztek, to powinno się je rozdrobnić, a następnie zastosować oprysk nawozem full terminator aby zapewnić ich idealny rozkład. Podczas zbioru buraka cukrowego pozostałościom na polu bliżej do nawozu zielonego niż resztek słomy, dlatego swego czasu zbierano je na kiszonkę dla bydła. Dziś, bogate w azot, potas i wapń liście buraczane są często wykorzystywane jako wsparcie nawożenia. Pod tym względem ich wartość jest zbliżona do obornika. 

Uprawa buraka cukrowego wymaga zastosowania integrowanej ochrony roślin obejmującej wszelkie dostępne działania mające na celu uchronić rośliny przed chwastami, chorobami oraz szkodnikami. Wśród nich należy wymienić:

• stosowanie płodozmianu,
• wykorzystanie odpowiednich metod agrotechnicznych,
• stosowanie nawożenia i wapnowania, np. z wykorzystaniem bi calc+ 
• użycie środków higieny zapobiegających występowaniu i rozprzestrzenianiu się agrofagów,
• ochronę organizmów mających pozytywny wpływ na uprawy.

W momencie przeprowadzania zabiegu chemicznego szczególnie istotne jest właściwy dobór środków ochrony roślin w celu zminimalizowania szkodliwego wpływu na owady zapylające oraz organizmy pożyteczne. Liczba zabiegów powinna być ograniczona do minimum, a same preparaty — dobierane w sposób świadomy i stosowane przemiennie. Do ochrony przed chwastami, chorobami i szkodnikami, można wykorzystywać wyłącznie środki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu i stosowania w Polsce takie jak bi protect, czyli doglebowy nawóz mikrobiologiczny, który poprawia stan fitosanitarny uprawy i korzystnie wpływa na zdrowotność roślin, tym samym zabezpieczając je przed szkodliwymi patogenami.

Aby uzyskać oczekiwane efekty, konieczne jest przestrzeganie zaleceń producenta, które obejmują m.in. wysokość dawki, termin stosowania, fazy rozwoju rośliny oraz warunki temperaturowe. Jedynie wtedy można mówić o powodzeniu działań agrotechnicznych.