Naturalny nawóz fosforowy- wydajne i bezpieczne rozwiązanie dla upraw
Nawóz fosforowy: Jakie są wyzwania z nim związane? Jak można skutecznie przeciwdziałać trudnościom w przyswajaniu fosforu przez rośliny? Poznaj praktyczne wskazówki dotyczące wykorzystania nawozów fosforowych w uprawach rolniczych.
Spis treści:
- Wstęp
- Fosfor – Trudno przyswajalny pierwiastek
- Nawóz fosforowy: kiedy i jak zastosować?
- Jak uzupełnić fosfor w glebie?
- Jak i kiedy stosować bakterie fosforowe
- Podsumowanie
Wstęp
Fosfor jest obok azotu i potasu jednym z podstawowych makroelementów niezbędnych do życia roślin. Oprócz funkcji budulcowych reguluje wiele procesów życiowych, np. fotosyntezę i cykle energetyczne.
Z praktycznego punktu widzenia pełni istotną funkcję m.in. w rozwoju systemu korzeniowego, dzięki któremu rośliny pobierają wodę i składniki pokarmowe z gleby. Ponadto od kondycji korzeni zależy wrażliwość na choroby i szkodniki oraz czynniki abiotyczne, takie jak susza, zasolenie czy okresowe zalewanie.
Fosfor odpowiada również za równomierny wzrost roślin, kwitnienie, owocowanie i dojrzewanie roślin. Stosowanie Nawozu fosforowego wpływa hamująco na akumulowanie szkodliwych azotanów.
FOSFOR – TRUDNO PRZYSWAJALNY PIERWIASTEK
Naturalnie fosfor jest pierwiastkiem bardzo trudno przemieszczającym się w glebie. Z jednej strony ogranicza to jego wymywanie w głąb profilu glebowego, lecz z drugiej sprawia, że musi on znajdować się bezpośrednio w ryzosferze, tj. w pobliżu systemu korzeniowego.
Rośliny są zdolne do efektywnego pobierania fosforu, głównie w formie ortofosforanów, gdy temperatura gleby dostatecznie się ogrzeje - wzrośnie do minimum 10°C. Warto dodać, że już przy temperaturze powyżej 5°C bardziej aktywne staje się życie mikrobiologiczne, w tym tzw. bakterii fosforowych Bacillus megaterium obecnych w preparacie bi fosfor sprzyjających dostępności tego pierwiastka.
Przyswajalność fosforu jest zależna od postaci, w jakiej znajduje się on w glebie. Często zdarza się tak, że znajduje się on w nawozach fosforowych w formach trudno przyswajalnych przez rośliny, a nawet uwstecznionych (niedostępnych).
Najczęstszym problemem jest niskie pH, ponieważ kwaśny odczyn gleby sprzyja powstawaniu niedostępnych fosforanów. Dodatkowo w kwaśnym środowisku dochodzi do uruchamiania toksycznych form glinu, które uwsteczniają fosfor.
Przed aplikacją nawozu fosforowego, zasadnym jest stopniowe regulowanie pH gleby poprzez jej wapnowanie. Zabieg ten najlepiej przeprowadzić wapnem węglanowym, np. bi calc+ zawierającym pożyteczne bakterie i substancje stymulujące, które przyczynią się do szybszego przekształcenia fosforu obecnego w związkach organicznych w formę mineralną, by w ten sposób mógł szybciej zostać pobrany przez rośliny.
Nawóz fosforowy: kiedy i jak zastosować?
Zasadniczo wtedy, gdy analiza gleby wskaże jego niedobór. Ta prosta odpowiedź jest w przypadku fosforu nieco bardziej złożona i wynika z faktu, że jest często niedostępny do pobrania przez korzenie. Niestety niewielu rolników decyduje się na wykonanie analizy gleby pod kątem jej zasobności w składniki pokarmowe i rokrocznie przeprowadza nawożenie, w tym nawożenie fosforem według uznania „na oko”.
Jak wskazują zalecenia agrotechniczne podparte wieloletnią praktyką rolniczą klasyczne mineralne nawozy fosforowe i obornik wprowadza się najczęściej w okresie jesiennym po zakończonym sezonie i dokładnie miesza na głębokość ok. 20 cm. Pozwala to na ich dokładne umieszczenie i rozprowadzenie w wierzchniej warstwie gleby, gdzie jest niezbędny zwłaszcza na początkowym etapie rozwoju roślin.
Okazuje się jednak, że na większości stanowisk uprawowych ilość fosforu w glebie na skutek ciągłego nawożenia fosforem jest wystarczająca do uzyskania wysokich plonów podobnie jak bilans wynikający z wnoszenia (nawożenie mineralne, organiczne, wykorzystanie resztek pożniwnych) i wynoszenia wraz z plonem. Trzeba mieć jednak na uwadze, że część fosforu znajduje się w postaci związanej, niedostępnej dla roślin.
Ten problem może być rozwiązany przez „nawożenie” fosforem za pomocą tzw. superbakterii Bacillus megaterium m.in. zawartej w preparacie bi fosfor. Stąd też rolnicy, zamiast reagować zbyt intensywnym nawożeniem mineralnym na zaobserwowane niedobory fosforu u roślin (w postaci fioletowych przebarwień), powinni zwrócić uwagę, gdzie tkwi przyczyna ich wystąpienia.
JAK UZUPEŁNIĆ FOSFOR W GLEBIE?
W aspekcie dostępności fosforu niezmiernie ważne jest też dołożenie wszelkich starań, aby doprowadzić glebę do wysokiej sprawności i utrzymać w niej korzystne warunki wodno-powietrzne. Wraz ze wzbogaceniem jej w dużą ilość materii organicznej stwarza się optymalne warunki dla pożytecznych mikroorganizmów.
Jednymi z nich jest grupa bakterii fosforowych – PSB (Phosphate Solubilizing Bacteria), które to przekształcają związki fosforu do form łatwo przyswajalnych przez rośliny, m.in. za pomocą wytwarzanych kwasów organicznych i enzymu fosfatazy. Określana mianem „superbakterii” Bacillus megaterium dostępna w preparacie bi fosfor jest wyspecjalizowana w hydrolizie fosforu nierozpuszczalnego. Pozwala więc na wykorzystanie dostępnych zasobów fosforu, które już są w glebie.
Dowiedziono, że w wyniku stosowania bakterii fosforowych w naturalny sposób można uzyskać średnio do 40 kg P na hektar uprawy, co realnie przekłada się na korzyści finansowe wynikające z ograniczonego nawożenia mineralnego fosforem nawet o połowę.
Wykorzystanie Bacillus megaterium ogranicza też kumulację szkodliwych związków fosforowych (fosforynów) w roślinach oraz wypłukanie ich do głębszych warstw gleby i wód. Jest to bardzo proekologiczne rozwiązanie kwestii odpływu biogenów i eutrofizacji wód w wyniku stosowania nawozu fosforowego.
JAK I KIEDY STOSOWAĆ BAKTERIE FOSFOROWE
Aby w pełni wykorzystać potencjał, jaki drzemie w mikroorganizmach, w tym bakteriach fosforowych należy przed ich zastosowaniem stworzyć im odpowiednie środowisko, a więc stopniowo odkwaszać glebę, poprawić w niej retencję wody i zwiększyć ilość materii organicznej.
Oprócz wykorzystania do tego celu łagodnego dla mikrofauny glebowej wapna węglanowego polecane jest wspólne stosowanie Bacillus megaterium zawartych w preparacie bi fosfor wraz ze skoncentrowanymi związkami humusowymi, np. preparatem GleboMax, które długo utrzymują niezbędną wilgoć nawet w okresie suszy.
Preparat bi fosfor należy zastosować w formie oprysku na wilgotną glebę, najlepiej przy pochmurnej pogodzie po opadach w dawce 1 kg /350 l wody na hektar upraw roślin rolniczych i warzyw polowych, a przy uprawie warzyw pod osłonami 25 g / 60-100 m2. W przypadku jagodników oraz drzew i krzewów owocowych bakterie fosforowe zaleca się zastosować w dawce 1 kg / 400 l wody na hektar.
Bi fosfor poleca się aplikować 1 lub 2-krotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego, zwłaszcza wiosną podczas intensywnego rozwoju systemu korzeniowego roślin. Nie wolno mieszać produktu z fungicydami.
Podsumowanie
Nawóz fosforowy: jego stosowanie jest niezwykle istotne dla zapewnienia prawidłowego rozwoju roślin i uzyskania wysokich plonów. Fosfor, jako kluczowy makroelement, odgrywa fundamentalną rolę w wielu procesach życiowych roślin, w tym w budowie systemu korzeniowego oraz regulacji metabolizmu.
Jednakże jego trudna przyswajalność przez rośliny oraz różnorodne czynniki glebowe mogą utrudniać efektywne wykorzystanie tego pierwiastka. Dlatego też stosowanie właściwych nawozów fosforowych, monitorowanie zawartości fosforu w glebie oraz wykorzystanie korzystnych mikroorganizmów, takich jak bakterie fosforowe, są kluczowe dla optymalnego nawożenia i utrzymania żyzności gleby.
Wprowadzenie świadomych praktyk nawozowych, opartych na analizie gleby oraz zrozumieniu potrzeb roślin, pozwoli na efektywne zarządzanie zasobami fosforu, z korzyścią zarówno dla plonów, jak i dla środowiska naturalnego.